Cultur-AL është një nismë trevjeçare, 1 dhjetor 2024 – 30 nëntor 2027, i zbatuar nga Qendra Kombëtare për Shërbime Komunitare dhe Qendra Artivista, me mbështetje financiare nga Bashkimi Evropian. Ai synon fuqizimin e organizatave të shoqërisë civile (OSHC) për të luajtur një rol më aktiv në avokimin dhe monitorimin e mbrojtjes së trashëgimisë kulturore në Shqipëri. Duke forcuar kapacitetet e tyre teknike, duke lehtësuar bashkëpunimin midis aktorëve kyç dhe duke mbështetur nisma që integrojnë teknologjinë në ruajtjen e trashëgimisë, projekti synon të forcojë rolin e shoqërisë civile në formësimin e politikave kulturore dhe mbrojtjen e monumenteve historike.
Projekti ka si qëllim ndërtimin e një kuadri të qëndrueshëm për avokimin kulturor, duke pajisur OSHC-të me mjetet dhe njohuritë e nevojshme për të ndërvepruar në mënyrë efektive me institucionet publike dhe proceset e politikëbërjes. Një komponent kyç i Cultur-AL është krijimi i një rrjeti të strukturuar që lidh organizatat e shoqërisë civile, institucionet kulturore, gazetarët dhe aktorët privatë të përfshirë në mbrojtjen e trashëgimisë. Përmes këtij rrjeti, organizatat do të kenë mundësinë të ndajnë njohuritë e tyre, të koordinojnë përpjekjet e avokimit dhe të kontribuojnë në diskutimet mbi politikat kulturore.
Një nga shtyllat kryesore të projektit është ndërtimi i kapaciteteve për OSHC-të përmes trajnimeve të strukturuara, të cilat synojnë të forcojnë aftësinë e tyre për të avokuar për mbrojtjen e trashëgimisë kulturore. Këto sesione do të përfshijnë analiza të politikave, strategji komunikimi dhe metodologji monitorimi, duke i mundësuar organizatave të angazhohen në avokim të bazuar në prova dhe dialog konstruktiv me vendimmarrësit. Paralelisht, Cultur-AL do të mbështesë përpjekjet për monitorimin e politikave përmes hartimit të raporteve vjetore mbi gjendjen e trashëgimisë kulturore në Shqipëri. Këto raporte do të përfshijnë vlerësime të politikave ekzistuese dhe rekomandime për përmirësimin e kuadrit ligjor dhe institucional për mbrojtjen e trashëgimisë. Për të siguruar që përpjekjet e avokimit të mbështeten nga veprime konkrete, projekti do të ofrojë mbështetje financiare për dhjetë OSHC të përzgjedhura përmes një procesi konkurrues, duke i mundësuar atyre të zbatojnë nisma avokuese dhe monitoruese në përputhje me objektivat e projektit.
Përveç angazhimit të shoqërisë civile, Cultur-AL i kushton një vëmendje të veçantë përfshirjes së të rinjve në mbrojtjen e trashëgimisë kulturore. Projekti do të trajnojë njëqind të rinj, duke i pajisur ata me aftësi për të dokumentuar dhe monitoruar sitet e trashëgimisë kulturore. Ky komponent synon të krijojë një brez të ri avokatësh të trashëgimisë, të cilët mund të kontribuojnë në mbrojtjen e saj përmes kërkimit, sensibilizimit dhe dokumentimit digjital.
Teknologjia luan një rol kyç në qasjen e projektit për ruajtjen e trashëgimisë kulturore. Një iniciativë pilot do të zbatojë teknologji të avancuara, si fotogrametria dhe modelimi 3D, për dokumentimin e monumenteve të trashëgimisë kulturore në rrezik. Këto teknika do të mundësojnë krijimin e modeleve të detajuara të monumenteve, duke ndihmuar në planifikimin e restaurimeve dhe ruajtjen afatgjatë të tyre.
Nëpërmjet këtyre ndërhyrjeve, Cultur-AL synon të forcojë rolin e shoqërisë civile në qeverisjen e trashëgimisë kulturore, të rrisë ndërgjegjësimin dhe angazhimin publik për ruajtjen e saj dhe të integrojë zgjidhje teknologjike në menaxhimin e monumenteve historike. Në përfundim të tre viteve të projektit, pritet të jetë krijuar një rrjet më i fortë i OSHC-ve që avokojnë për trashëgiminë kulturore, të jetë përmirësuar bashkëpunimi ndërmjet shoqërisë civile dhe institucioneve publike dhe të jenë zhvilluar mjete të reja për monitorimin dhe ruajtjen e pasurive kulturore të Shqipërisë.
Organizatat, profesionistët dhe individët e interesuar për të marrë pjesë në aktivitetet e Cultur-AL mund të angazhohen përmes trajnimeve, fushatave avokuese dhe iniciativave për përmirësimin e politikave kulturore. Për më shumë informacion ose për të kontribuar në mbrojtjen e trashëgimisë kulturore, mund të kontaktoni ekipin e projektit në adresat: arlinda.cultural@gmail.com, nccs.albania@gmail.com, dhe ngo.artivista@gmail.com.
